Książki krajowe i zagraniczne

Książki Andrzeja Zbycha z serii „Stawka większa niż życie”

Edycje krajowe

• I wydanie: 1969–1971, wydawnictwo „Iskry” (kolejne części cyklu ukazywały się w rocznych odstępach czasu; nakład każdego tomu: 100.000 egzemplarzy).
  Tom I – 1. Drugie narodziny, 2. Partia domina, 3. Ostatnia szansa, 4. Wsypa, 5. Noc w szpitalu, 6. Kuzynka Edyta.
  Tom II – 1. Przedostatni seans, 2. Kurierka z Londynu, 3. Ściśle tajne, 4. Hasło, 5. W imieniu Rzeczypospolitej, 6. Spotkanie w zamku.
  Tom III – 1. Żelazny krzyż, 2. Café Rosé, 3. Podwójny nelson, 4. Akcja „Liść dębu”, 5. Oblężenie, 6. Poszukiwany gruppenfuehrer Wolf.

• II wydanie: 1976–1977, wydawnictwo „Iskry” (tomy wydano w rocznym odstępie czasu; nakład każdej części cyklu: 100.000 egzemplarzy).
  Tom I – 1. Partia domina, 2. Ostatnia szansa, 3. Ściśle tajne, 4. Przedostatni seans, 5. W imieniu Rzeczypospolitej, 6. Hasło. 
  Tom II – 1. Żelazny krzyż, 2. Podwójny nelson, 3. Café Rosé, 4. Kuzynka Edyta, 5. Spotkanie w zamku, 6. Poszukiwany gruppenfuehrer Wolf.

• III wydanie: 1989, Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej (nakład każdego tomu: 80.000 egzemplarzy).
  Tom I „Drugie narodziny” – 1. Drugie narodziny, 2. Partia domina, 3. Podwójna gra, 4. Ostatnia szansa, 5. Wsypa, 6. Noc w szpitalu, 7. Ściśle tajne.
  Tom II „Kurierka z Londynu” – 1. Przedostatni seans, 2. Kurierka z Londynu, 3. Hasło, 4. W imieniu Rzeczypospolitej, 5. Żelazny krzyż, 6. Podwójny nelson.
  Tom III „Spotkanie na zamku” – 1. Café Rosé, 2. Kuzynka Edyta, 3. Spiskowcy, 4. Akcja „Liść dębu”, 5. Oblężenie, 6. Spotkanie na zamku, 7. Poszukiwany gruppenfuehrer Wolf.

• IV wydanie: 1994, Polski Dom Wydawniczy.
  Tom I „Podwójna gra” – 1. Partia domina, 2. Ostatnia szansa, 3. Podwójna gra.
  Tom II „Ściśle tajne” – 1. Wsypa, 2. Noc w szpitalu, 3. Ściśle tajne.
  Nie ukazał się tom III pt. „Przedostatni seans”. Miał on zawierać opowiadania „Kurierka z Londynu”, „Parszywy listopad” i „Przedostatni seans”.

• V wydanie: 2000, wydawnictwo „Anta” (zestaw opowiadań, który autorzy nazwali „zbiorem kanonicznym”).
  Tom I – 1. Drugie narodziny, 2. Partia domina, 3. Podwójna gra, 4. Ostatnia szansa, 5. Wsypa, 6. Noc w szpitalu, 7. Ściśle tajne, 8. Przedostatni seans, 9. Hasło.
  Tom II – 1. W imieniu Rzeczypospolitej, 2. Żelazny krzyż, 3. Podwójny nelson, 4. Café Rosé, 5. Kuzynka Edyta, 6. Akcja „Liść dębu”, 7. Oblężenie, 8. Spotkanie na zamku, 9. Poszukiwany gruppenfuehrer Wolf.

• Audiobook, I wydanie: 2012, Agoy.pl (3 płyty CD, format mp3, czas odtwarzania – 35 godzin 16 minut):
  CD 1 – „Drugie narodziny”, „Noc w szpitalu”, „Kurierka z Londynu”, „Partia domina”, „Wsypa”, „Ściśle tajne”, „W imieniu Rzeczypospolitej”.
  CD 2 – „Podwójna gra”, „Ostatnia szansa”, „Café Rose”, „Podwójny nelson”, „Przedostatni seans”, „Żelazny krzyż”.
  CD 3 – „Hasło”, „Spiskowcy”, „Kuzynka Edyta”, „Akcja «Liść dębu»”, „Oblężenie”, „Spotkanie na zamku”, „Poszukiwany gruppenführer Wolf”.

Wybrane wydania zagraniczne

• bułgarskie (nakład: 50.100 egz.)
  - „Залог, по-голям от живота”, tłum. Dimitrina Lau, Народна младеж, София 1971.

• czeskie (nakłady po 60.000 egz.)
  - „S nasazením života. Příbĕhy muže známého pod jménem Hans Kloss” 1, tłum. Vladimír Hudec, Naše vojsko, Praha 1972.
  - „S nasazením života. Příbĕhy muže známého pod jménem Hans Kloss” 2, tłum. Vladimír Hudec, Naše vojsko, Praha 1972. 
  - „S nasazením života. Příbĕhy muže známého pod jménem Hans Kloss” 1, tłum. Vladimír Hudec, Naše vojsko, Praha 1973.
  - „S nasazením života. Příbĕhy muže známého pod jménem Hans Kloss” 2, tłum. Vladimír Hudec, Naše vojsko, Praha 1973.

• litewskie (w zbiorach tekstów; nakłady po 30.000 egz.)
  - „Kapitonas Kliosas”, tłum. Jonas Čekys [w:] „Nuotykiniai užsienio rašytojų kūriniai Nr 126”, Vaga, Vilnius 1980.
  - „Kapitonas Kliosas”, tłum. Jonas Čekys [w:] „Nuotykiniai užsienio rašytojų kūriniai Nr 133”, Vaga, Vilnius 1981.

• niemieckie (1980–1983: wydania broszurowe; 1990: wydanie kieszonkowe)
  - „Die letzte Chance und Eine Partie Domino“, tłum. Hartmut Kühn, Militärverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1980.
  - „Streng geheim“, tłum. Hartmut Kühn, Militärverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1981.
  - „Die vorletzte Vorstellung“, tłum. Hartmut Kühn, Militärverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1981.
  - „Die Parole“, tłum. Hartmut Kühn, Militärverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1982.
  - „Hans Kloss unter Verdacht“, tłum. Hartmut Kühn, Militärverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1983.
  - „Hauptmann Kloss greift ein“, tłum. Hartmut Kühn, Militärverlag der Deutschen Demokratischen Republik, Berlin 1990.

• rosyjskie (nakłady: 1973 – 100.000 egz., 1981 – 100.000 egz., 1983 – 100.000 egz., 1987 – 150.000 egz., 1994 – 50.000 egz., 2006 – po 5.000 egz.)
  - „Ставка больше, чем жизнь”, tłum. M. Czernienko, Искусство, Москва 1973.
  - „Ставка больше, чем жизнь”, tłum. W.A. Gołowczański, Военное издательство Министерства обороны СССР, Москва 1981.
  - „Ставка больше, чем жизнь”, tłum. W.A. Gołowczański, Военное издательство Министерства обороны СССР, Москва 1983.
  - „Ставка больше, чем жизнь”, tłum. W.A. Gołowczański, Военное издательство Министерства обороны СССР, Москва 1984.
  - „Ставка больше, чем жизнь”, tłum. W.A. Gołowczański, Военное издательство Министерства обороны СССР, Москва 1987.
  - „Ставка больше, чем жизнь”, tłum. W.A. Gołowczański, Издательство Дом Дрофа, Москва 1994.
  - „Ставка больше, чем жизнь”, Центрполиграф, Москва 1998.
  - „Железный крест”, Центрполиграф, Москва 1998.
  - „Ставка больше, чем жизнь”, Издательство Вече, Москва 2006.
  - „Второе рождение Клоса”, Издательство Вече, Москва 2006.
  - „Пароль капитана Клоса”, Издательство Вече, Москва 2006.

• rumuńskie
  - „O miză mai mare decît viaţa”, tłum. Eugenia Vişinoiu, Editura Albatros, Bucureşti 1982.

• słowackie (nakłady: 1971 –  50.000 egz., 1972 – po 40.000 egz., 1974 – 15.000 egz.)
  - „S nasadením života”, tłum. Jozef Gazdík, Tatran – Naše vojsko, Bratislava – Praha 1971.
  - „S nasadením života. Príhody kapitána Klossa 2”, tłum. Jozef Gazdík, Tatran – Naše vojsko, Bratislava – Praha 1972.
  - „S nasadením života. Príhody kapitána Klossa 3”, tłum. Jozef Gazdík, Tatran – Naše vojsko, Bratislava – Praha 1972.
  - „S nasadením života”, tłum. Jozef Gazdík, Tatran, Bratislava 1974.

• szwedzkie (6 tomów formatu kieszonkowego wydrukowanych w Kopenhadze dla szwedzkiego wydawnictwa Wennerbergs)
  - „Kapten Kloss. Med livet som insats“, tłum. Norbert Zaba, Wennerbergs Főrlag, [Stockholm] 1971.
  - „Kapten Kloss. Ödesdigert uppdrag“, tłum. Norbert Zaba, Wennerbergs Főrlag, [Stockholm] 1971.
  - „Kapten Kloss. Strängt hemligt“, tłum. Norbert Zaba, Wennerbergs Főrlag, [Stockholm] 1971.
  - „Kapten Kloss. Lösenorden“, tłum. Norbert Zaba, Wennerbergs Főrlag, [Stockholm] 1971.
  - „Kapten Kloss. Järnkorset“, tłum. Irene Stadfors, Wennerbergs Főrlag, [Stockholm] 1972.
  - „Kapten Kloss. Belägringen“, tłum. Irene Stadfors, Wennerbergs Főrlag, [Stockholm] 1972.

• ukraińskie (nakłady po 115.000 egz.)
  - „Ставка бiльша за життя” cz. 1, tłum. Iwan Gliński i Mikoła Durkiewicz, Радянський письменник, Киĭв 1970.
  - „Ставка бiльша за життя” cz. 2, tłum. Mikoła Durkiewicz, Радянський письменник, Киĭв 1972.
  - „Ставка бiльша за життя” cz. 3, tłum. Mikoła Durkiewicz, Радянський письменник, Киĭв 1973.

• węgierskie (nakłady po 165.000 egz.)
  „Kockázat”, tłum. István Varsányi, Albatrosz Könyvek. Magvető, Budapest 1971.
  „Kloss kapitány”, tłum. István Varsányi, Albatrosz Könyvek. Magvető, Budapest 1972.

Szacuje się, że książkowe wydania przygód Hansa Klossa osiągnęły łączny nakład ponad 3 milionów egzemplarzy.

Książka o serialu

Opatrzona przedmową Stanisława Mikulskiego książka zawiera opisy odcinków serialu, liczne ciekawostki, informacje o poprzedzających serial telewizyjny spektaklach teatralnych, sylwetki aktorów, reżyserów, scenarzystów, wybór recenzji prasowych z kilkudziesięciu lat, informacje o emisjach serialu, rozdziały o plenerach, muzyce i o zdarzeniach okołoserialowych.

Ukazały się dwa wydania stawkowej monografii:

I – Bogdan Bernacki, „Stawka większa niż życie – serial wszech czasów” + płyta CD, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2003, 256 stron.

Jest to wydanie w twardej oprawie z płytą kompaktową, na której po raz pierwszy w wersji cyfrowej wydano oryginalną, napisaną do serialu muzykę Jerzego Matuszkiewicza (track trwa blisko 19 minut). Ponadto na krążku znalazły się „stawkowe” piosenki w wykonaniu Stanisława Mikulskiego, Emila Karewicza, Waldka Pawlukiewicza, Kabaretu OT.TO, grupy Amadeo, zespołu Dzieci Kapitana Klossa, utwór wyprodukowany przez grupę Two Marx oraz „Wstawki większe niż życie” – dwanaście montaży słowno-muzycznych, zawierających oryginalne dialogi z serialu. Materiał zawarty na CD trwa 60 minut. W końcowej części książki umieszczony został zapis rozmowy ze Stanisławem Mikulskim, zebrano tam teksty piosenek zamieszczonych na płycie CD wraz z reprodukcjami okładek płyt lub kaset, na których pojawiły się pierwotnie, przytoczono „Hipnozę Emila Karewicza” autorstwa Kabaretu OT.TO i „Skecz Brunnera i Klossa”, który aktorzy zaprezentowali na festiwalu opolskim w 2002 roku.

II – Bogdan Bernacki, „Stawka większa niż życie – serial wszech czasów”,
Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2003, 304 strony.

Jest to wydanie w miękkiej oprawie, zawierające dwa nowe rozdziały, liczne uzupełnienia i znacznie więcej oryginalnych fotosów i werków. W końcowej części książki umieszczony został zapis rozmowy ze Stanisławem Mikulskim, zamieszczono także trzy niezwykle ciekawe stenogramy z posiedzeń komisji kolaudacyjnej, opiniującej odcinki I serii, przytoczono parodię Zenona Wiktorczyka pt. „Kapitan Gloss”, „Hipnozę Emila Karewicza” autorstwa Kabaretu OT.TO i „Skecz Brunnera i Klossa”, który aktorzy zaprezentowali na festiwalu opolskim w 2002 roku.

Przewodniki

Rafał Baćmaga, Bogdan Bernacki, Arkadiusz Bilecki, Leszek Goławski, Maciej Kronenberg, Paweł Szczutowski, Joanna Szyborska-Kaszycka, „Stawkowy przewodnik filmowy”, Centrum Inicjatyw na rzecz Rozwoju REGIO, Łódź 2014.

Czy wiesz, gdzie Kloss usłyszał po raz pierwszy hasło o kasztanach z placu Pigalle? A z jakiego mostu spada samochód nadradcy Gebhardta? Może zastanawiasz się, gdzie naprawdę znajdują się wnętrza Café Rose? Filmowcy przez półtora roku pracowali w ponad stu plenerach w całej Polsce! Szczegóły znajdziesz w „Stawkowym przewodniku filmowym”. Jest to książka, dzięki której poznasz kulisy realizacji serialu, powędrujesz szlakiem ekipy filmowej i zapoznasz się z anegdotami z planu.

Jest to najobszerniejsze kompendium plenerowe na polskim rynku wydawniczym.

Fragment wstępu Stanisława Mikulskiego:

Zapraszam Państwa na wędrówkę szlakiem plenerów i obiektów z serialu „Stawka większa niż życie”, w którym zagrałem postać Hansa Klossa. Rola ta, stanowiąca ważny epizod w mojej karierze artystycznej, wiązała się z półtorarocznym pobytem na planie filmowym i wieloma podróżami po naszym kraju. Realizując zdjęcia do odcinków każdej z trzech serii, od wiosny 1967 roku do jesieni 1968 roku pracowaliśmy nie tylko w Łodzi i jej okolicach. Stacjonowaliśmy po kilka tygodni w Warszawie, Olsztynie, Płocku, Łącku, Gdańsku, Sopocie, Gdyni, Krakowie, Pieskowej Skale i we Wrocławiu.

Jestem mile zaskoczony, że po kilkudziesięciu latach od zakończenia zdjęć do „Stawki większej niż życie” liczne grono miłośników polskiego kina odwiedza filmowe zakątki. Mam nadzieję, że niniejszy przewodnik ubarwi Państwa pobyt w serialowych plenerach i obiektach.

Bogdan Bernacki, „Śladami Klossa po Wrocławiu”, Via Wrocław – Małgorzata Urlich-Kornacka, Wrocław 2018.

W jakim lokalu porucznik von Vormann wypowiada hasło o kasztanach z placu Pigalle? Gdzie znajduje się willa profesora Porschatta? A sztab generała von Boldta? W jakiej kamienicy mieszkała Christin Kield? Jak znaleźć mieszkanie radiotelegrafisty Weissa?

Filmowe plenery na licznych zdjęciach archiwalnych i współczesnych, dokładne mapki z zaznaczonymi miejscami, gdzie pracowała ekipa „Stawki większej niż życie” pod kierunkiem Andrzeja Konica i Janusza Morgensterna, ciekawostki z planu, wycinki prasowe z okresu pracy filmowców we Wrocławiu.

Autobiografie

Stanisław Mikulski, „Niechętnie o sobie”. Opracowanie literackie – Paweł Oksanowicz, Wydawnictwo Melanż, Warszawa 2012.

To historia człowieka, któremu zawsze się udawało, aż udało się za bardzo. Pokazuje pierwszego polskiego celebrytę, chociaż on sam o sobie nigdy by tak nie powiedział. Został Hansem Klossem wbrew sobie i na zawsze, ale ku swojemu zadowoleniu. Czy bowiem w aktorstwie nie liczy się przede wszystkim uznanie publiczności? Cena była ogromna – osamotnienie w tłumie, dramatyczne przeżycia osobiste w czasach największej popularności. I niechęć środowiska aktorskiego, która wybuchła nagle. Podobnie jak jego największa życiowa miłość unosząca się jak dobry duch nad tą historią. Ambasador polskiej kultury za granicą, całowany po rękach, nadal czynny aktor... Ze wszystkich przygód wyszedł zwycięsko, jak większość postaci, które zagrał.

Emil Karewicz, „Moje trzy po trzy”. Opracowanie literackie – Paweł Oksanowicz, Wydawnictwo Melanż, Warszawa 2013.

Zwracano się do niego jak do króla. Miał też inne filmowo-sceniczne uniformy. Jak chociażby słynnego Brunnera ze „Stawki większej niż życie”. Warszawiak mieszkający w Łodzi, żołnierz minionej wojny, malarz, piosenkarz, kompozytor. Wciąż czekając na rolę życia – czy się jej doczekał?

Z wrodzonym poczuciem humoru i dystansem przyjmował koleje aktorskiego losu i popularność. Tak jak wziął na siebie niezwykle odpowiedzialną rolę pierwszego, polskiego, filmowego czarnego charakteru, co kłóci się z jego usposobieniem. Czy można mieć pretensje do widzów, że zapamiętali go takim właśnie?

Teraz, z dystansu dziewięćdziesięciu lat, opowiada o swoim życiu, karierze, która nie ma końca. O szczęściu podążania za własnym marzeniem i ufności w numeryczny talizman – liczbę trzy. Jest zresztą więcej powodów, dla których warto sięgnąć po „Moje trzy po trzy”. Jakie? Warto to sprawdzić samemu.

Inne książki stawkowe

Tomasz Śrutkowski, „Stawka większa niż życie - spotkania po latach”, Edytor Wers, Olsztyn 2017.

Fragment wstępu:

Pięć odcinków stawkowego serialu realizowano w 1967 roku w Olsztynie i jego najbliższych okolicach. Miałem wtedy 17 lat i towarzyszyłem ekipie filmowej jako ciekawski obserwator z radzieckim aparatem fotograficznym marki Fed w ręku. Po latach, w 2003 roku, już jako dziennikarz, filmowiec, redaktor i wydawca, zainicjowałem umieszczenie na Starym Mieście, w miejscu próby zlikwidowania Hansa Klossa, tablicy „Zaułek «Stawki większej niż życie»”. Potem kilkakrotnie gościli w  Olsztynie Stanisław Mikulski i Emil Karewicz, dwukrotnie przyjeżdżali członkowie Klubu Miłośników Stawki, popularyzowałem to wydarzenie w prasie, radiu i telewizji. Stąd ta książka.