Forum » Wokół serialu » „Stawka większa niż życie. Dossier”
Autor „Stawka większa niż życie. Dossier”
jhbsk

Powstała książka. Kompendium wiedzy o serialu.

Stawka większa niż życie. Dossier” to obszerny zbiór materiałów o
uniwersum Hansa Klossa. Na ponad ośmiuset stronach znalazły się
omówienia spektakli teatralnych i odcinków filmowych, opowiadań,
komiksów oraz zjawisk i wydarzeń okołoserialowych. Teksty zawarte w 29
rozdziałach ilustruje ponad tysiąc grafik, w tym 190 fotosów i werków,
130 krajowych i zagranicznych wycinków prasowych oraz reprodukcje
unikatowych materiałów archiwalnych, również dotąd niepublikowanych. Na
kartach książki dziesięcioro znakomitych stawkologów pokazuje w kolorze
czarno-biały świat Hansa Klossa, który stał się fenomenem polskiej
popkultury. W publikacji znalazły się liczne ciekawostki z planu
odcinków filmowych oraz teatralnych, analizy i szczegółowe omówienia
świata agenta J-23, przegląd nawiązań do tej postaci, historia komiksu
„Kapitan Kloss”, sylwetki najważniejszych twórców sukcesu serialu,
protokoły kolaudacyjne, indeksy aktorów i bohaterów.

To obowiązkowa pozycja dla miłośników Klossa – początkujących i
zaawansowanych.

Co wiemy o Hansie Klossie?
Co się działo na planie spektakli Teatru Sensacji?
Jak cenzura zareagowała na Klossa?
Kto obsadził Emila Karewicza w roli Brunnera?
Gdzie zaaranżowano filmowy Berlin? A Stambuł?
Jakimi samochodami jeździ Kloss? Co pije i co czyta?
Jak powstały komiksy z serii „Kapitan Kloss”?
Cygara jakiej marki palą Kloss i Brunner?
Ile osób zastrzelił agent J-23?
Gdzie ukazały się opowiadania Andrzeja Zbycha?
Czy na pewno Kloss jest polskim Bondem?
W jakich krajach emitowano „Stawkę większą niż życie”?

O tym dowiecie się z tej książki.


Tu można zamówić.

------

– W Paryżu nojlepsze kasztōny sōm na placu Pigalle.
– Zuzanna mŏ je rada ino na jesiyń.
– Posyło ci świyżo zorta.

13-01-2024 06:12

manager

Rajmund Wełnic
Adwokat ze Szczecinka współtwórcą książki o Hansie Klossie
2 lutego 2024, 9:04

Tomasz Musiał napisał fascynujący rozdział książki „Stawka większa niż życie. Dossier” poświęcony luksusowym przedmiotom jakich używał Hans Kloss, czyli agent J-23 z kultowego serialu.



Można śmiało powiedzieć, że na przygodach agenta J-23 wychowało się kilka pokoleń Polaków. Wśród nich szczecinecki adwokat Tomasz Musiał. – Fascynacja serialem zaczęła się w wieku kilku lat, gdy obejrzałem wszystkie odcinki – wspomina pan Tomasz. Wracał do nich wielokrotnie, aż trafił do środowiska stawkologów, których dziełem jest wydane właśnie 800-stronicowe kompendium wiedzy wszelakiej o serialu, czyli „Stawka większa niż życie. Dossier”.
– Napisałem dość obszerny rozdział poświęcony luksusowym przedmiotom, jakich na planie filmowym używał Hans Kloss – autor mówi, że wnikliwie obserwował każdy odcinek, aby odnotować, co pił, jadł, palił i w co się ubierał agent w niemieckim mundurze. Czy wiecie np. że nosił prestiżowe marki zegarków trzech producentów? Sięgał także po alkohole z wyższej półki i najdroższe cygara. - Miałem okazję spotkać się ze Stanisławem Mikulskim , czyli filmowym Klossem, wiele razy i spytałem go, dlaczego tak mało w serialu widać jak je posiłki – mówi Tomasz Musiał. - Odpowiedział, że jedzenie jest znacznie mniej fotogeniczne niż picie i palenie, więc na ekranie najczęściej zajmuje się tym mało pedagogicznym zajęciem. Nie mogliśmy nie zapytać speca od „Stawki”, czy pada w nim legendarne „Brunner, ty świnio”? - Mit, Kloss tak nie powiedział, nie powiedział też „nie ze mną te numery Brunner”, tylko „Nie ze mną te sztuczki Brunner” - śmieje się pan Tomasz. I dodaje, że pomysł książki wyszedł od Bogdana Bernackiego, który jest chyba największym fanem serialu. - Kilkanaście lat temu w Katowicach powstało, działające niestety krótko, muzeum poświęcone „Stawce” - mówi, że tak trafił do liczącego kilkadziesiąt osób Klub Miłośników Stawki większej niż życie. Prowadzi on stronę stawkologia.pl, odwiedza miejsca, w których kręcono film, organizuje okolicznościowe spotkania, także z twórcami filmów, których niestety jest już niewielu.

„Stawka większa niż życie” to serial telewizyjny kręconych w latach 1967–1968 w reżyserii Janusza Morgensterna **i Andrzeja Konica. Powstało w sumie 18 odcinków. Bohaterem jest agent Stanisław Kolicki grany przez Stanisława Mikulskiego, który podczas II wojny światowej podszywa się pod Hansa Klossa, oficera niemieckiego wywiadu i kontrwywiadu wojskowego. Działa jako agent sowiecki o kryptonimie J-23. Równie kultową rolę zagrał Emil Karewicz, czyli Hermann Brunner. Serial zdobył miano kultowego, także w innych krajach socjalistycznych, wchodząc do kultury popularnej.

Książka „Stawka większa niż życie. Dossier” to praca zbiorowa, zbiór materiałów o świecie Hansa Klossa. Pozycja obowiązkowa dla każdego fana serialu – są tu omówienia spektakli teatralnych i odcinków, opowiadań, komiksów oraz zjawisk i wydarzeń okołoserialowych. Bogato ilustrowany.

Źródło: https://szczecinek.naszemiasto.pl

------

„Piąstkę to ty masz nie najgorszą, Hans…”

02-02-2024 23:00

manager

Informacja o ukazaniu się „Dossier” dotarła do Szwecji!



Źródło: https://trinkelbonker.wordpress.com/

------

„Piąstkę to ty masz nie najgorszą, Hans…”

03-02-2024 21:15

manager

Adwokat ze Szczecinka został współtwórcą książki o Hansie Klossie
Rajmund Wełnic
18 lutego 2024, 7:05

Rozmowa z mecenasem Tomaszem Musiałem ze Szczecinka, współautorem książki o serialu „Stawka większa niż życie”.

Czy pamięta pan, kiedy pierwszy raz obejrzał serial o przygodach agenta J-23, czyli Hansa Klossa?

Jak przez mgłę. Pierwsza emisja miała miejsce pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku, a więc byłem w wieku starszym przedszkolnym i utkwiły mi w pamięci sytuacje, jak płakałem, gdy Kloss był czymś zagrożony. Mocno to przeżywałem. Bez wątpienia był to mój idol z czasów dzieciństwa. Jego obraz był idealny, natomiast Hermanna Brunnera szczerze wtedy nienawidziłem. Potem, w latach 70., „Stawkę” co jakiś czas pokazywano w telewizji, więc oglądałem ją coraz bardziej świadomie, poznając kontekst historyczny, lepiej rozumiejąc różne niuanse. Nie liczyłem, ile razy obejrzałem cały serial, ale pewnie dziesiątki razy. W telewizji. Potem kupiłem całą kolekcję na taśmach wideo i płytach DVD. I wciąż oglądam, może nie od deski do deski, ale chętnie wracam do pojedynczych odcinków, a było ich w sumie 18. Zaznaczam, że zawsze lepiej smakuje oglądanie w czasie emisji na żywo niż odtwarzanie z posiadanych nośników. Do moich najbardziej ulubionych odcinków należą „Podwójny nelson”, „Żelazny Krzyż” i „Bez instrukcji”.

Może zrobię mały test na początek? Jaki stopień miał Hans Kloss w Wehrmachcie, a jaki, gdy pojawił się w polskim mundurze?

Ależ to proste... Poznajemy go, gdy był porucznikiem, potem w odcinku „Edyta” awansował na kapitana, a pod koniec serialu występuje jako major, ale polskiego wojska.

Na czym polega fenomen „Stawki”, która przecież zaraz będzie miała 60 lat, a wciąż znajduje nowych widzów?

Myślę, że na sumie wszystkich czynników, które sprawiają, że perypetie Klossa nie stały się ramotą. Oczywiście na początku jest bardzo dobry scenariusz, z ciekawą intrygą. Znakomita reżyseria Janusza Morgensterna i Andrzeja Konica. Kapitalna wręcz gra aktorska, dodam, że obsadę serialu oprócz Stanisława Mikulskiego jako Klossa czy znakomitego Emila Karewicza, jako Brunnera, stanowiła absolutna czołówka polskich aktorów, którzy pojawiali się niekiedy w epizodycznych rolach. Władysław Hańcza, Beata Tyszkiewicz, Zbigniew Zapasiewicz, Bronisław Pawlik, Jan Englert, Ignacy Gogolewski, i tak można wymieniać. Nie zapominajmy o doskonałej muzyce Janusza Dudusia Matuszkiewicza tworzącej klimat filmu, a motyw przewodni rozpozna chyba większość Polaków. Doceńmy też pieczołowitość, z jaką tworzono scenografię, dobierano plenery czy rekwizyty zgodne z epoką.

No właśnie, zatrzymajmy się na tematyce rozdziału książki „Stawka większa niż życie. Dossier”, której jest pan współautorem. Jest poświęcony dobrom luksusowym, jakim otaczał się Hans Kloss. Skąd takie zainteresowanie, lubi pan luksus?

A kto nie lubi? (śmiech). Otóż serial ma pewne analogie z serią filmów o agencie 007 Jej Królewskiej Mości Jamesie Bondzie. Niektórzy twierdzą nawet, że to była nasza odpowiedź na te zachodnie filmy, że przygody Klossa były wręcz inspirowane Bondem, który od pięknych kobiet i luksusów też nie stronił... (tu rozmowę przerywa telefon odzywający się... a jakże, tematem muzycznym z czołówki „Staw-ki”). Pamiętajmy też, jaki był kontekst tamtych czasów. Późne lata 60., ogólna siermiężność rządów schyłkowego Gomułki, gdy w sklepach z rzadka pojawiały się takie rarytasy, jak pomarańcze i cytryny, i ludzie zwyczajnie tęsknili za powiewem nawet nie tyle luksusu, ale choćby normalności. Wyszukane alkohole czy cygara można było zobaczyć co najwyżej w filmie. Ludzie tęsknili też za dalekimi podróżami, bo z PRL można było najwyżej wyjechać do innych demoludów (krajów bloku wschodniego tzw. demokracji ludowej - red.), a i to nie wszyscy. Stąd scenarzyści lokują przygody Klossa a to we Francji, a to w Turcji. Tęsknota za czymś więcej niż siermięga tamtych czasów przejawia się mocno w serialu.

W jaki sposób wyławiał pan dobra luksusowe, jakimi otaczał się J-23? Co je, co pije, co pali, jak się ubiera?

Uważnie oglądając każdy odcinek, przy czym muszę powiedzieć, że było mi znacznie łatwiej po cyfrowej obróbce filmu i podniesieniu jakości obrazu do standardu HD, co pozwala dostrzec wiele szczegółów. Na ekranie Kloss je mało. Stanisław Mikulski tłumaczył mi, że jedzenie jest mało fotogeniczne i źle wypada na ekranie, w odróżnieniu od palenia papierosów czy picia alkoholu. Papieros buduje akcję i napięcie albo wypełnia dłużyzny. J-23 zdecydowanie najbardziej gustuje we francuskim koniaku Martell, ale nie stroni i od innych alkoholi: dwukrotnie pije piwo, o ile uznamy je za alkohol luksusowy. Sięga też po bimber czy nalewki.

Mało pedagogicznie, ale co palił?

Najpopularniejszymi papierosami niemieckimi w tym czasie była marka Juno i faktycznie kilkukrotnie widzimy, jak je pali. W odcinku „Oblężenie” Kloss częstuje profesora Glassa amerykańskimi Camelami, co ten kwituje z dużym zadowoleniem. Zdarzały się i cygara, i to te droższe. Jest w serialu m.in. dialog Geibela. kreowanego przez Czesława Wołłejkę, z Brunnerem (Emilem Karewiczem), gdzie pada słynne stwierdzenie „Gdybym był niedyskretny, to spytałbym, skąd pan ma na pięciomarkowe cygara?”. W odpowiedzi możemy usłyszeć: „Na szczęście obaj jesteśmy dyskretni”. Przy okazji warto wspomnieć o mundurach niemieckich, jakie pojawiają się na ekranie. W obiegowej opinii projektować je miał Hugo Boss, do dziś kojarzący się z luksusową modą. Tymczasem jego firma jedynie szyła uniformy dla członków NSDP, SS czy Wehrmachtu, ale nie projektowała ich.

No właśnie, skąd Niemcy mieli te dobra, często importowane, wszak III Rzesza była objęta dość ścisłą blokadą handlową i morską?

Co nie przeszkadzało im jednak ściągać nie tylko dobra luksusowe. Kwitł przemyt, pamiętajmy też, że Niemcy podbili pół Europy i rabowali dzieła sztuki, łupili podbite kraje i ich mieszkańców. Szczególnie w dobre alkohole obłowili się we Francji, niejeden z wyższych oficerów korzystał i z takich owoców zwycięstwa. Paradoksalnie, to w PRL bywały problemy z dostarczeniem rekwizytów tego rodzaju na plan filmowy. Alkoholu co prawda przed kamerami oficjalnie nie pito, zamiast koniaku była np. herbata, co potwierdzało wielu aktorów. Nieco trudniej było imitować szampana, gdyż powinien mieć bąbelki i się pienić. Jedna z anegdot zasłyszanych od Emila Karewicza opowiada o tym, że w czasie kręcenia kolejnych dubli sceny sylwestra w mieszkaniu Klossa w odcinku „Edyta” zabrakło szampana. Pomysłowy rekwizytor zastąpił go wodą z dodatkiem sody oczyszczonej, która ładnie się pieni. Wywołało to u aktorów uczestniczących w sensacje żołądkowe i konieczność szybkiego odwiedzenia pewnego przybytku. Inaczej wyglądała sytuacja z niemożliwą wówczas do zdobycia coca colą. Jak wspominał Tadeusz Pluciński, tu produkcja postarała się i aktorzy pili oryginalny napój zakupiony w sklepie dewizowym.

Kloss często zerka na zegarek...

Owszem, nawet na trzy zegarki, bo różne marki, za każdym razem renomowanych szwajcarskich producentów, pojawiają się w różnych odcinkach na jego ręce. To Omega, Tissot i Jaeger LeCoulture, jak sprawdzałem ostatnio w internecie, to ceny czasomierzy tej ostatniej marki zaczynają się od ponad 30 tysięcy złotych.

Czy Stanisław Mikulski był jedynym kandydatem do roli Klossa, roli, z której już nigdy się nie wyzwolił?

Rozmawiałem z nim o tym, zresztą sam wielokrotnie o tym wspominał, że rola ta była dla niego zarazem błogosławieństwem, jak i przekleństwem. Wiele na niej zyskał, przede wszystkim ogromną popularność i rozpoznawalność. Nie tylko w Polsce, bo „Stawka” była pokazywana we wszystkich chyba krajach socjalistycznych. Ubóstwiany był na Węgrzech w czasie wizyty w Budapeszcie, a na stadionie owacyjnie witało go 100 tysięcy ludzi. Wjeżdżał na stadion powozem, a ukryty z tyłu powozu aktor, który użyczał głosu Klossowi w dubbingowanej wersji węgierskiej, mówił do publiczności. Tłum ogarnęło wielkie szaleństwo. Ale faktycznie, później rola mocno ograniczyła jego działalność aktorską i do końca życia się od niej nie uwolnił, co udało się np. aktorom z realizowanego w tym samym czasie serialu „Czterej pancerni”. Mówiło się, że Klossa miał zagrać Ignacy Gogolewski, o co zresztą miałem okazję go spytać. Odpowiedział cytatem ze „Stawki”, z odcinka, w którym sam zagrał, czyli „Ostatnia szansa”: „W tym domu nikogo o nic nie należy pytać”. Ostatecznie w jednym z odcinków zagrał porucznika Rupperta. Tak czy inaczej, mundur leżał na nim co najmniej tak samo szykownie, jak na Mikulskim.

Do języka potocznego weszło wiele cytatów z filmu - np. słynne „Brunner, ty świnio” czy „Nie ze mną te numery Brunner”.

To mit, takich słów nigdy Kloss do Brunnera nie powiedział, to pokłosie jakiegoś kabaretu, który tak to ujął. Faktycznie w filmie pada stwierdzenie „Nie ze mną te sztuczki Brunner”. W odcinku „Oblężenie” panowie używają wobec siebie mocnego słownictwa. Kloss mówi: „Niezła z ciebie kanalia, Brunner”, ale kwestii ze świnią nie było. Gdy spotykamy się w gronie członków Klubu Miłośników „Stawki”, to potrafimy cytować listy dialogowe i mówić do siebie tylko cytatami z filmu. Ulubionych cytatów mam mnóstwo, łącznie z oklepanym „Najlepsze kasztany są na placu Pigalle”, ale najbardziej lubię ten z odcinka „Zdrada”, gdzie dwóch gestapowców dyskutuje, jak należy postępować z pięknymi kobietami, i pada kwestia „Z pięknymi kobietami należy postępować umiejętnie”. Jak widać, „Stawka” może być też szkołą życia.

Wspomniał pan o klubie, cóż to za organizacja, czym się zajmujecie?

Poniekąd jej dziełem jest ta książka. Klub Miłośników „Stawki” zrzesza kilkadziesiąt osób, a genezą sięga roku 2009, gdy na krótko w Katowicach powstało muzeum Hansa Klossa. Ostatecznie projekt szybko upadł, nie zdążyłem go nawet zwiedzić. Niemniej zgromadził wielu pasjonatów serialu i tak z inicjatywy Bogdana Bernackiego, autora kilku książek o filmie, powstał klub. Udało nam się m.in. spotkać z około 50 twórcami serialu, choć, niestety, z żadnym z reżyserów. Naszymi gośćmi byli głównie aktorzy, i to nie tylko odtwórcy głównych ról. I właśnie dla nich te spotkania miały ogromne znaczenie i były dla nich, i dla nas wielkim przeżyciem. Niestety, coraz ich już mniej. Z niektórymi się zaprzyjaźniliśmy. Na każdym niemal spotkaniu jest Irena Karel, która w „Hotelu Exelsior” serwowała „kawę z cukrem i uśmiechem”. Blisko też byliśmy z nieżyjącym już Zygmuntem Malanowiczem, który w odcinku „Bez instrukcji” grał niemieckiego agenta przerzuconego do Anglii. Początkowo chcieliśmy spotykać się jedynie w miejscach, w których kręcono serial, porównywać, jak zmieniły się do dziś. Poza studiem plenery były we Wrocławiu, Łodzi, Olsztynie, Płocku i okolicach. Po jednym odcinku kręcono w Warszawie i w Krakowie. Oczywiście było także Trójmiasto. Np. sopocki Hotel Grand to Hotel Excelsior, a dworzec kolejowy w Gdyni udawał stambulski. Na marginesie dodam, że byłem w Stambule i faktycznie da się dostrzec podobieństwo obu dworców. W odcinku „Cafe Rose” Kloss gubi śledzącego go tajniaka na stambulskim bazarze, który ulokowano w Gdańsku i Łodzi. Jeszcze lepiej widać magię sztuki filmowej pod koniec odcinka „Liść dębu”, gdzie Kloss razem z generałem kreowanym przez Stanisława Jasiukiewicza wchodzi do lochu w Pieskowej Skale, wychodzi z niego w Łagiewnikach pod Łodzią i patrzy na most znajdujący się we Wrocławiu. Różne rzeczy decydowały o lokalizacji, zwykle zabudowa np. poniemiecka, ale też zwyczajnie bliskość wytwórni filmowej, bo wyjazd ekipy w daleki plener był kłopotliwy i kosztowny. Wyjazdy zagraniczne były wówczas de facto niemożliwe, więc skutkiem ubocznym tego było mistrzostwo i inwencja scenarzystów starających się oddać realia epoki. Mamy w klubie kilku speców, którzy wynajdują te lokalizacje, śledząc np. obrazki z Google street view. Gdy powstał pomysł stworzenia dzieła podsumowującego wiedzę o „Stawce”, mi przypadła rola autora rozdziału o serialowym luksusie.

Fenomen „Stawki” doczekał się jakichś opracowań naukowych?

Przed rokiem Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu zorganizował sesję naukową na temat fenomenu serialu. Jako członkowie Klubu Miłośników „Stawki” , uczestniczyliśmy w niej i mieliśmy okazję wygłosić tam kilka referatów. Mnie przypadł w udziale referat pod znamiennym tytułem, „Dla kogo pracujesz Hans, czyli o politycznej poprawności Hansa Klossa”.

Często zamiast „Stawka większa niż życie” mówi się po prostu Kloss. Ale bylibyśmy niesprawiedliwi, gdybyśmy nie oddali hołdu Emilowi Karewiczowi i jego Brunnerowi. To jest genialna rola.

Zgadzam się, o ile Mikulski jest nieco posągowy, bez skazy, o tyle Karewicz zagrał złowrogiego essesmana znakomicie. Jego Brunner to naprawdę cynik i świnia. Może właśnie dlatego wspomniany wcześniej cytat tak się przyjął. Kapitalna rola, zgadzam się i posłużę się kolejnym cytatem z pierwszego odcinka, gdzie rozmawia dwóch gestapowców i pada kwestia „To była dobrze pomyślana i dobrze wykonana robota, Słowianie nie są do tego zdolni”.

Właśnie, były czasu PRL: propaganda, a Kloss to przecież agent sowiecki, choć na koniec w polskim mundurze. Była cenzura, film - jak każdy - musiał przejść kolaudację. I czy coś - oprócz tego cytatu - udawało się przemycić twórcom niezgodnego z linią partii?

Film generalnie stronił od polityki i - na miarę epoki - to się udawało. W książce jest cały rozdział poświęcony ocalałym protokołom kolaudacyjnym, czyli zapisom dyskusji osób, które decydowały o dopuszczeniu go do rozpowszechniania. Niekiedy nakazywali cięcia i zmiany, aby nic takiego się tam nie znalazło. Tu ingerencji nie było za dużo, twórcy zapewne sami się pilnowali. Ale np. są zastrzeżenia, że na styku filmowych relacji Gestapo - Abwehra ci drudzy wypadają zbyt pozytywnie. Jak występują partyzanci, to oczywiście związani z „sojusznikiem” ze wschodu, których w rzeczywistości było niewielu, a nie z Armii Krajowej. Niemniej, porównując „Stawkę” do „Czterech pancernych”, przekaz ideowy był w niej stosunkowo znikomy. Ta druga sztandarowa produkcja była jednak znacznie bardziej naznaczona ideologią, propagandą i po prostu przekłamaniami i manipulacjami historycznymi. Z założenia twórcy „Stawki” starali się unikać odniesień historycznych. W odcinku „Zdrada”, gdy wystąpiła konieczność ukazania postaci historycznej, jaką był szef Abwehry, admirał Canaris, ukazane są jedynie oczy i dłonie grającego go aktora Zygmunta Hibnera.

Oficjalny przekaz był jasny: „Niemcy są źli”. A czy jest w „Stawce” dobry Niemiec?

O dziwo są, choć niewielu. Wspomniany porucznik Ruppert wydaje w ręce Gestapo łączniczkę konspiracji, ale przechodzi ewolucję i na koniec umożliwia jej ucieczkę. Każdy film warto oglądać, znając tło historyczne, ale też realia czasu, gdy powstawał. Np. w „Stawce” pominięto tragedię polskich Żydów, tematu Holocaustu tam prawie nie ma. Dlaczego? Pamiętajmy, że w roku 1968 to szczyt antysemickiej nagonki. Pojawiają się natomiast kolaboranci, w odcinku „Wielka wsypa” niejaki Zając jest konfidentem, w „Edycie” równie odrażający kelner Wasiak. Ale nie w każdym odcinku wybrzmiewało np. to, czyim agentem jest Kloss, nie ma epatowania przyjaźnią polsko-sowiecką. Dowiadujemy się tego z pierwszego odcinka, potem jest raczej pomijane. Jest jakaś mityczna Centrala, z którą się kontaktuje i przekazuje informacje, ale mniej uważny widz jednak może nie wyłapać, że to agent sowiecki. Ale też, jaki mógł być w realiach 1968 roku? Tylko osoba skrajnie naiwna może się domagać, aby J-23 był agentem innego wywiadu.

„Stawka” dziś się jeszcze broni? Jest w stanie przyciągnąć młodego widza?

Moje dzieci np. już jej nie chcą oglądać, ale wiem, że i dziś serial ma swoje grono młodych fanów. Kloss wszedł do kultury popularnej, pojawiał się w piosenkach. Był komiks o jego przygodach czy nieudana kontynuacja w postaci filmu Patryka Vegi. Jest do dziś emitowany w telewizji, czyli ma swoją widownię. Zatem kwestia wieńcząca pierwszy odcinek - „ J-23 znowu nadaje” wciąż jest i chyba długo będzie aktualna.

Źródło: „Głos Koszaliński”

Wersja papierowa: „Głos Koszaliński. Dziennik Pomorza” nr 39 z 16 lutego 2024 roku, s. 14–15.


(po kliknięciu w miniaturkę otworzy się plik większego formatu)

------

„Piąstkę to ty masz nie najgorszą, Hans…”

20-02-2024 22:30

manager

Jacek Antczak i Michał Kwiatkowski z Radia Wrocław Kultura rozmawiali z Bogdanem Bernackim o książce „Stawka większa niż życie. Dossier”:

https://www.radiowroclaw.pl/articles/view/138461/Powrot-Mariusza-Grzebalskiego-dossier-Hansa-Klossa-i-dziennik-Wojciecha-Bonowicza



Bogdan Bernacki – pomysłodawca, współautor i główny redaktor 808-stronicowego dossier Hansa Klossa. „Stawka większa niż życie. Dossier” (Wydawnictwo Ongrys) to zbiór tekstów o „uniwersum Hansa Klossa”. W książce znalazły się omówienia spektakli teatralnych i odcinków serialu, opowiadań, komiksów, zjawisk i wydarzeń około serialowych. Teksty zawarte w 29 rozdziałach ilustruje ponad tysiąc grafik…

------

„Piąstkę to ty masz nie najgorszą, Hans…”

27-02-2024 23:45

manager

Internetowa Baza Filmu Polskiego filmpolski.pl wśród nowości wydawniczych poleca publikację „Stawka większa niż życie. Dossier”:

https://filmpolski.pl/fp/index.php?artykul=1019


------

„Piąstkę to ty masz nie najgorszą, Hans…”

08-03-2024 00:15

Modrzew

Na stronie niekulturalni.pl pojawiła się recenzja "Dossier". Bardzo miło się ją czyta :)
Link do recenzji poniżej:

Kliknij tutaj

Recenzja Stawka większa niż życie Dossier

Wydawnictwo Ongrys sprawiło niespodziankę fanom PRL i popkultury tego okresu w postaci książki Stawka większa niż życie Dossier. Jest to niespodzianka ponieważ Ongrys zajmuje się wydawaniem komiksów, jedynie okazjonalnie publikując książki. Ta wycieczka w domenę książkową udała się jednak wydawcy nadzwyczajnie.

Więcej niż kiedykolwiek chciałem wiedzieć o Stawce.

Stawka większa niż życie Dossier to poważna publikacja, licząca ponad 800 stron. Pełna jest nie tylko podstawowych informacji o Stawce ale też szczegółów o każdym wyobrażalnym aspekcie serii. Od streszczeń odcinków spektakli telewizyjnych i odcinków właściwego serialu, poprzez obsadę i ekipę realizacyjną aż po szczegóły i ciekawostki produkcji, użyte rekwizyty czy plenery w jakich kręcono serial.

W dalszej części przychodzi czas na omówienie przyjęcia serialu wśród widzów, jego adaptacje, emisje w innych krajach oraz rozdziały poświęcone najróżniejszym aspektom produkcji. Kostiumy, muzyka, nawiązania historyczne, alkohole jakie pił J-23.

Są też szczegółowo omówione inspiracje dla Klossa i cele jakie chcieli osiągnąć twórcy. Co Kloss miał z Bonda i jakie były jego związki ze Świętym. To wszystko omówione jest nie tylko przez autorów ale też opowiedziane bezpośrednio przez twórców w wywiadach cytowanych w książce Stawka większa niż życie Dossier.

Wszystko okraszone jest bogatą ikonografią, nie tylko fotosami ale też skanami artykułów o Klossie. Niestety niekiedy te zdjęcia i skany są zbyt małe co utrudnia ich czytanie lub oglądanie. Dobrze dobrana warstwa wizualna Dossier jest jednak niewątpliwie kolejnym atutem tej publikacji.

Szczególnie interesująca jest część książki cytująca spotkania kolaudacyjne serialu. Zawierają te sprawozdania wiele ciekawych informacji o samym serialu ale też czasach w jakich powstał. Koncepcjach serii, rozważaniach politycznych ale też społecznych i jak decydenci widzieli rolę rozrywki w społeczeństwie socjalistycznym.

Stawka większa niż życie Dossier jakość wydania.

Techniczna strona wydania Dossier jest kolejnym plusem publikacji Ongrysa. Twarda oprawa, szycie i niezły papier na którym wydrukowano książkę zostawiają dobre wrażenie z kontaktu z tą publikacją.

Dbałość o jakość publikacji jest też widoczna w korekcie i redakcji tekstu. W całej książce nie widać wielu literówek czy błędów. Kilka braków znalazłem w rozdziale Tło historyczne odcinków filmowych, drobiazgi w rodzaju brakującej spacji czy zaimka być w nieodpowiedniej formie. Reszta książki jest wolna od tego typu błędów, przynajmniej nic nie rzuciło mi się w oczy.

Dla kogo jest Dossier.

Stawka większa niż życie Dossier to książka dla zagorzałych miłośników jak i niedzielnych fanów Klossa. Zawiera mnóstwo informacji na temat serialu i wszelkich związanych z nim faktów. Niewielu jest zapewne ludzi którzy przeczytają ja od deski do deski ale jest publikacją do której można wracać wielokrotnie. Pomaga w tym jasna struktura książki i podział na rozdziały poświęcone różnym aspektom fenomenu Stawki.

Jest również cennym źródłem informacji o ludziach którzy tworzyli ten serial a zostali zapomniani. Stawka większa niż życie Dossier to prawdziwa kopalnia wiedzy o jednym z najważniejszych zjawisk pop kultury PRL. Nawet jeżeli momentami jest zbyt szczegółowa i pedantyczna. Za książkę odpowiadają autorzy zrzeszeni w klubie miłośników Stawki który ma swoją stronę internetową. Widać w tej publikacji szczerą fascynację autorów tematem i okresem.

------

Nejlepší kaštany jsou na náměstí Pigalle. Zuzana je ráda jen na podzim.
No Hans, nie rozśmieszaj mnie!

10-03-2024 01:32

Modrzew

Kolejna recenzja, tym razem na stronie Klub Miłośników Fantastyki Sagitta. Cieszy fakt, że także pozytywna.

Link do recenzji Tutaj kliknij

Wydawnictwo Ongrys uraczyło nas dość nietypową w ich ofercie pozycją – Stawką większą niż życie. Dossier. Jest to potężna publikacja (ponad 800 stron!), w której znalazła się masa informacji, materiałów, ciekawostek i zestawień dotyczących popkulturowego fenomenu PRL, czyli właśnie przygód Hansa Klossa. Już rzut oka na autorów mówi nam, że będzie dobrze, a nawet ciężko :} Nie da się ukryć, że dawka informacji jest iście uderzeniowa i radzę sobie czytać fragmentami, to co dokładnie nas zainteresowało w danej chwili. Nawet taki wytrawny pożeracz książek i komiksów jak ja nie dał rady Dossier łyknąć na raz. Co zawarto w publikacji?

Analizy dotyczące spektakli teatralnych i filmów telewizyjnych z wycinkami z prasy, z ciekawostkami dotyczącymi samej ekipy, obsady, muzyki, broni i rekwizytów, następnie analizy wszystkich odcinków filmowych, również ze streszczeniami, obsadą, ciekawostkami z realizacji, wpadkami (a sporo ich było, od drobnostek po poważne wtopy!), środkami transportu, mapami (to mnie chyba najbardziej negatywnie zaskoczyło) i opisami plenerów (bardzo przydatna rzecz podczas wakacyjnych podróży!), opis różnic między Klossem teatralnym a filmowym, fragment o odbiorze Klossa w prasie, analiza ścieżki dźwiękowej i różnych wydań płytowych, opis rekwizytów, kostiumów i „luksusów czasów wojny”, uzbrojenie, „specfragmenty” z tłem historycznym, czyli opisy tarć między Abwehrą a SD i Gestapo, znalazło się także miejsce na wyliczenie zabitych, opis twórców fenomenu, zestawienie opowiadań, czyli Kloss na papierze oraz w komiksie, emisje serialu (także zagraniczne), porównanie z Bondem, nawiązania, inspiracje, klossowy (czy raczej stawkowy fandom) i… kolaudacje odcinków.

Wszystko to jest zrobione bardzo szczegółowo, z dbałością o najmniejsze detale i skrzętnie opatrzone bibliografią źródłową. Widać w tym ducha wydań klubowych z ogromną dawką wiedzy, zbieranej zapewne przez długie lata. Polecam, tym bardziej, że publikacja jest wydana starannie i czyta się ją z największą przyjemnością!

------

Nejlepší kaštany jsou na náměstí Pigalle. Zuzana je ráda jen na podzim.
No Hans, nie rozśmieszaj mnie!

23-03-2024 09:00

manager

Co Hans Kloss ma wspólnego z Wrocławiem?
10.03.2024 17:58 | Maciej Sas



Wydał Pan już kilka książek na temat „Stawki większej niż życie”, ale ta, która właśnie się ukazała, a więc „Stawka większa niż życie. DOSSIER” jest zdecydowanie obszerniejsza od pozostałych. Jej przygotowanie oznaczało ogromny wysiłek. Czy to Pańskie podsumowanie zainteresowania Hansem Klossem, czyli Jankiem Kosem?

Tak można powiedzieć (uśmiech). Ponad 20 lat zgłębiam ten temat. I zgłębiłem go już na tyle, by się porwać na książkę, która liczy ponad 800 stron i zawiera o „Stawce...” wszystko, o czym wiemy, ale też to, o czym nie wiemy, ponieważ to przekracza możliwości jednego człowieka, który jest aktywny zawodowo i jakoś funkcjonuje na co dzień.

Chce Pan powiedzieć, że nie jest jedynym autorem wszystkiego?

Tak, zebrałem grupę 9 współautorów, która ją przygotowała – jest to praca zbiorowa. Staraliśmy się całościowo ująć uniwersum Klossa.

Co to znaczy?

Cały ten świat, czyli poza serialem telewizyjnym również spektakle Teatru Sensacji, opowiadania, które się ukazały po premierze serialu i komiks „Kapitan Kloss” oraz wszystkie wydarzenia okołoserialowe z agentem J-23 związane. I wszystko to pokazaliśmy w jednym tomie.

Jak rozumiem, objaśniony jest też kontekst czasów, w których wszystko jest osadzone, a więc: umundurowanie, broń, obyczajowość itd.

To prawda – wiele też jest odniesień do czasów, w których wszystko powstawało, a więc lat 60. i 70. XX wieku. Zdecydowaliśmy się na to, ponieważ narosło wiele nieporozumień związanych ze „Stawką...”. Właściwie do dzisiaj próbuje się tę serię filmów telewizyjnych rozpatrywać w kategoriach dokumentu i lustrować Klossa, co jest kompletnym nieporozumieniem! Dlatego w książce znalazł się również rozdział dotyczący tła historycznego, w którym wybrane wątki opisał Wawrzyniec Smoleń. Jak się bowiem okazuje, to, co się wydaje nieprawdopodobne, na przykład ukazana w odcinku „Edyta” współpraca AK z AL, było prawdą! Kolega na konkretnych przykładach pokazuje, że takie zdarzenia miały miejsce, mimo że te dwie formacje generalnie były wrogo do siebie nastawione.

Jest Pan wrocławianinem i z tej perspektywy też została opowiedziana historia „Stawki...”. Powiedzmy, co jest związane z serialem (poza tym, że nakręcono tu 1/3 odcinków)?

To przede wszystkim Wytwórnia Filmów Fabularnych we Wrocławiu, która współprodukowała film na zlecenie wytwórni łódzkiej. Odcinek krakowski, czyli „W imieniu Rzeczypospolitej” również realizowała ekipa wrocławska. W czasie, kiedy serial był kręcony, (to było lato 1968 roku), kręcono „ważniejsze” rzeczy. Np. Janusz Rzeszewski realizował w atelier film „Idzie żołnierz”. To był rok 1968, zbliżała się 25. rocznica powstania Polski Ludowej i to było ważniejsze niż Kloss (uśmiech). W „Stawce…” widzimy wielu wrocławskich aktorów w rolach drugo- i trzecioplanowych, kilkuset statystów, i pracowników wytwórni wrocławskiej, którzy nie szczędzili swojego talentu podczas przygotowań do zdjęć i w trakcie ich realizacji. Na ekranie widzimy ikoniczne plenery, czyli serialowy Berlin czy miasteczko Saint Gille, są też wnętrza naturalne, np. sala restauracyjna hotelu Monopol.

A Kloss był bardziej rozrywkowy...

Rzeczywiście. Ale opisujemy też inne wątki wrocławskie, choćby to, co się wydarzyło w latach 90. XX wieku, np. w Telewizji Echo było takie niezwykłe spotkanie, a poprzedziła je pierwsza emisja Klossa poza Telewizją Polską, w stacji komercyjnej. To kilkugodzinne spotkanie z udziałem Stanisława Mikulskiego i Emila Karewicza było transmitowane na żywo. Potem odbyły się całodobowe mistrzostwa „Non Stop Kloss”. Zjechali się na nie ludzie z całej Polski. Potem na 50-lecie serialu zorganizowano też wydarzenia w Dolnośląskim Centrum Filmowym: projekcję dwóch wrocławskich odcinków, spotkania, spacery, wycieczkę zabytkowym tramwajem.

Jak z tego wynika, wątków wrocławskich jest z serialu wiele.

Bardzo dużo, a te nitki przenikają się i zbiegają. Za wiele z tych sznurków sam pociągam (uśmiech), ale robię to świadomie, bo skoro jest to miasto, które ma takie zasługi dla polskiej kinematografii, warto to robić. W roku 70-lecia WFF nie sposób nie wspomnieć, że „Stawka…” jest jedną z setek produkcji, które zrealizowano w naszym mieście. W sumie w czasach PRL powstało tu około 25% wszystkich polskich filmów i seriali! Oczywiście „Stawka...” nie jest produkcją na miarę filmów Wajdy, debiutu Polańskiego, Hasa czy Lenartowicza.

Choć pod względem liczby widzów wcale nie gorsza...

Z pewnością tak! Zdumiewające dla mnie jest szczególnie to, że ten serial rezonuje do dzisiaj!

Większość ludzi, którzy pamiętają „Stawkę...”, ma do niej żywy stosunek emocjonalny, taki jak my (to są ludzie, którzy mają już pół wieku i więcej), ale młodzi fascynaci też się pojawiają.

I to mnie zawsze cieszy najbardziej. Latem prowadziłem spacer po plenerach „Stawki...” w ramach serii filmowych wycieczek tematycznych. Byłem bardzo zdumiony, że na wycieczkę dotyczącą „Stawki...” przyszło najwięcej osób! Spotkanie zaplanowaliśmy przed hotelem Monopol. Podchodzę i widzę tłum sympatyków Klossa. Wśród tych ludzi wielu było studentów i ludzi niewiele od nich starszych – w okolicach 30 lat. To mnie zawsze cieszy, bo oznacza, że jest to pewien kod kulturowy, który przejmuje kolejne pokolenie. Młodzi ludzie mają bardzo różnorodne propozycje kulturalne czy turystyczne, a jednak świadomie wybierają czarno-biały serial, orientując się, że coś w nim jest. I chcą się dowiedzieć więcej, chcą poczuć tę atmosferę.

Tkwi w tym pewna ponadczasowość. A biorąc do ręki Waszą książkę, bierzemy coś, co jest dla koneserów, dla znawców, czy też taki człowiek, który ledwie zetknął się z Klossem (bo przecież mało osób jest takich, które się nie zetknęły ze „Stawką...” nigdy) znajdzie tam rzeczy, które go mogą zaintrygować?

Staraliśmy się, żeby była to książka i dla jednych, i dla drugich, a więc zarówno dla początkujących, czyli takich, którzy chcą się czegoś dowiedzieć o tym serialu, ale też dla koneserów. Dotarliśmy do materiałów nieznanych, niepublikowanych dotąd. Są to np. skany protokołów cenzury, która miała zastrzeżenia do sposobu ukazania w serialu oficerów różnych służb. Cenzorzy wnioskowali o to, by zatrzymać dwa odcinki. Chodziło o to, że Wehrmacht na tle Gestapo jawi się jako służba wręcz z ludzką twarzą. No więc toczono o to boje. Jest też prawdziwa historia powstania komiksu „Kapitan Kloss”. Znawcy polskiego komiksu twierdzą, że to była inicjatywa Szwedów, bo rzeczywiście, gdy „Stawka...” była tam wyświetlana w telewizji, wzbudziła ogromne zainteresowanie. Ale na podstawie materiałów szwedzkich, w tym wypowiedzi ówczesnego dyrektora szwedzkiego wydawnictwa ustaliliśmy, że to polscy scenarzyści zainteresowali tematem kontrahentów z Zachodu. Ponieważ serial był popularny w Szwecji, postanowili zrobić komiks. Podobnych wątków i odkryć jest w książce więcej. Zazwyczaj każdy widz ma swój ulubiony odcinek czy kilka odcinków, dlatego w DOSSIER znalazły się też minimonografie odcinków, w których są oczywiście podstawowe informacje, ale też wszelkie smaczki i konteksty, ciekawostki z planu, wykaz pojazdów widocznych na ekranie, informacje o wpadkach realizacyjnych – do wyboru, do koloru.

Każdy rzeczywiście powinien znaleźć tu coś dla siebie. A czy Pan znalazł już wszystko, co dotyczy „Stawki...”? To koniec poszukiwań? Trudno mi to sobie wyobrazić, ale przy okazji takiej monografii warto zapytać…

To, do czego się udało dotrzeć, zawarliśmy ze współautorami na kartach książki. Ale to jest temat otwarty – najczęściej bywa tak, że gdy zamyka się jakąś pracę tego typu, to za miesiąc pojawia się jakaś nowość (śmiech).

Drzwi do „Stawki większej niż życie” nie są więc zamknięte?

Nie są, a kropka nad i nie została jeszcze postawiona. Chociaż nie wyobrażam sobie kolejnej publikacji tego typu – może ewentualnie II wydanie, o ile publikacja, o której rozmawiamy, będzie się cieszyła zainteresowaniem. A na razie się cieszy. Książka „Stawka większa niż życie. DOSSIER” jest w sprzedaży od kilku tygodni.

Ile to ma stron?

806.

Tyle pisania na temat 18 odcinków?

Nie tylko na temat 18 odcinków serialu, ale też 14 spektakli i wszystkiego, co się wiąże z postacią Hansa Klossa. Zaczynamy opowieść od tego, kiedy i w jakich okolicznościach pojawił się ten bohater, skąd się wziął, przyglądamy się wszystkim obszarom, na których się z nim stykamy, a kończymy na czasach współczesnych, czyli ujęliśmy wszystko, co z Klossem się wiąże. Pokazujemy, jak ten tekst kultury rezonował i rezonuje poprzez liczne nawiązania w innych tekstach kultury – przede wszystkim w filmach. Książka jest bogato ilustrowana, zawiera wiele kolorowych zdjęć, fotosy i werki, mnóstwo wycinków prasowych, w tym zagranicznych, nieznanych dotąd większości czytelników. I dzięki odpowiedniemu poziomowi edytorskiemu każdy z nich można przeczytać. Chcieliśmy w ten sposób poszerzyć przestrzeń książki i dać czytelnikom możliwość poznania tych archiwaliów.

Rozmawiał Maciej Sas

„Stawka większa niż życie. DOSSIER” (praca zbiorowa). Wyd. Ongrys. Cena - około 75 złotych. Do kupienia w dobrych księgarniach.

Źródło: https://www.wroclaw.pl/

------

„Piąstkę to ty masz nie najgorszą, Hans…”

30-03-2024 22:50

Modrzew

Ponownie zamieszczono wywiad z Bogdanem.

Co Hans Kloss ma wspólnego z Wrocławiem?
01.06.2024 10:58 | Maciej Sas

------

Nejlepší kaštany jsou na náměstí Pigalle. Zuzana je ráda jen na podzim.
No Hans, nie rozśmieszaj mnie!

03-06-2024 14:36

© 2024 Shen-Kun - Baca - BoBer. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Realizacja strony: strony.gliwice.pl.