Stawkowa Łódź, Pabianice i Zgierz

Zdjęcia do każdej z trzech serii „Stawki większej niż życie” realizowane były w Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi, dlatego tamtejsze plenery i obiekty pojawią się we wszystkich odcinkach serialu. Nikogo zatem nie zdziwiło, że po raz kolejny szef siatki wezwał agentów siatki z całego kraju właśnie do Łodzi, gdzie kolejarz podaje Klossowi hasło o kasztanach z placu Pigalle, a J-23 podaje pani Rose odzew o deszczu ze śniegiem. Również w Łodzi Brunner cedzi przez zęby: „Ty szmato, ty szczurze”, a Wacek Słowikowski mówi, że przysyła go krawiec męski Tadeusz.

Tym razem w kręgu zainteresowania stawkowiczów pozostawały miejsca oddalone od siebie, położone na obrzeżach Łodzi albo poza jej granicami, dlatego ich odwiedzanie rozłożone zostało na dwa weekendowe dni. Marszruta została ułożona w logiczny i jednocześnie nieprzewidywalny sposób. Wszystko po to, by dalekim echem nie powróciły słowa Stedtkego: „Kloss! Jesteś otoczony! Nie masz żadnych szans! Daję ci trzy minuty czasu!”.

Pierwszym przystankiem były Pabianice, gdzie powstały ujęcia do odcinka „Wiem, kim jesteś”. Na kilku sąsiadujących ze sobą uliczkach nakręcono scenę, w której Kloss dostrzega radiotelegrafistkę Irenę zmierzającą z walizką wprost w objęcia żołnierzy zgarniających cywilów podczas łapanki – dziewczyna uchodzi z opresji cało, dzięki zimnej krwi agenta J-23. To tam ginie chłopak zastrzelony przez niemieckiego żołnierza (w rekonstrukcji tego ujęcia wzięli udział Piotr i Tomek), tam również zazdrosna Marta Becher dostrzega swojego Hansa, który dopiero co szedł pod rękę z ładną dziewczyną (Polką lub Rosjanką, którą w rekonstrukcyjnym ujęciu zagrała Joanna) i dźwigał jej walizkę. Pabianickie kamienice zmieniły się w niewielkim stopniu, podobnie jak gmach Zespołu Szkół nr 1, czyli serialowego szpitala, na schodach którego toczy się rozmowa Marty Becher z Hansem Klossem. Małomiasteczkowa zabudowa miejscowości doskonale imituje architekturę miejscowości położonej w zachodniej części ZSRR.

Zakłady profesora Porschatta z odcinka „Bez instrukcji” w Narz są obecnie strzeżone równie dobrze jak w fikcyjnej rzeczywistości serialowej. Na łódzkim Lublinku położone są wojskowe obiekty lotnicze i przyjrzenie się z bliska filmowym budowlom jest niemożliwe. Na ich teren prowadzi trakt porośnięty po obu stronach drzewami i krzewami, po którym poruszała się ciężarówka z ukrytym w środku Klossem. Bez wchodzenia na teren jednostki zobaczyć można jedynie charakterystyczne hale i budynki remontowe.

W odcinku „Wielka wsypa” Janek (czyli Kloss) wraca furmanką do Kielc w towarzystwie Bartka. Po drodze mijają samotnie stojący budynek przy ulicy Złotno. Obecnie jest to szczelnie zabudowana peryferyjna część Łodzi i łatwo przegapić ten obiekt. Znajdująca się na nim antena satelitarna to atrapa – w rzeczywistości jest to nowoczesne urządzenie nadawczo-odbiorcze, które obsługuje rezydujący w mieście Bartek (znany jako Baca) przy wsparciu tajemniczej brunetki (zwanej kuzynką Edytą).

W odcinku „Oblężenie” widzimy Klossa zapalającego papierosa na tle narożnej kamienicy (to budowla na olsztyńskim Starym Mieście), przemierzającego ulice Tolberga, skąd ewakuowana jest ludność cywilna (to osiedle Berlinek w Łodzi) i wchodzącego do sztabu (to ponownie Olsztyn). Berlinek jest jednym z dwóch osiedli wybudowanych w Łodzi przez Niemców. Twórcy serialu mieli zatem możliwość dokręcenia w Łodzi brakującego ujęcia i nie musieli wracać do Olsztyna.

Kloss wraca z Brochem z inspekcji wiaduktu po nieudanej próbie wysadzenia budowli przez partyzantów. Żegna się z przełożonym i udaje do punktu kontaktowego. W tle widzimy słup ogłoszeniowy i parterowy budynek, a podczas gdy J-23 wchodzi w podwórko – zauważyć można powojenne bloki mieszkalne. Dzięki temu możliwe było odnalezienie uliczki na Bałutach, na której nakręcono kilka ujęć do odcinka „Edyta”. W tej samej części miasta znajduje się wspomniany wiadukt. Koło torów nie odnajdziemy jednak charakterystycznych zabudowań widocznych w serialu, gdyż zostały rozebrane podczas przeprowadzonej przed kilkunastoma laty modernizacji linii kolejowej.

Finałowa scena odcinka „Hotel Excelsior” zrealizowana została w atelier: na stromym dachu pokrytym dachówką odbywa się najpierw wymiana zdań, a potem walka na śmierć i życie między Klossem a Lemnerem. Pierwszą wersję tej sceny zrealizowano na dachu kamienicy przy ulicy Piotrkowskiej z udziałem m.in. Krzysztofa Fusa. Kaskader spadał z dachu na przyczepę wyłożoną pianką. Mimo zachęt różnorakich nikt z klubowiczów nie zdecydował się wcielić w rolę Lemnera, dyrektora hotelu Excelsior.

W „Stawce większej niż życie” nie brakuje scen sklejkowych. Jedną z nich obejrzeć można w odcinku „Café Rose”: Kloss umyka przed śledzącymi go agentami tureckimi, przemierzając targowisko w Stambule. Pierwszy fragment tej sceny powstał w Gdańsku, a drugi w Łodzi, gdzie na orientalny targ zaaranżowano przejście między komórkami lokatorskimi znajdującymi się w Śródmieściu (są to tzw. Katakumby). Na pomysł niezauważalnego połączenia plenerów w dwóch miast wpadł Mieczysław Wajnberger, kierownik produkcji serialu, co z miejsca zaakceptował Andrzej Konic, reżyser odcinka „Café Rose”:

Ostatni klaps na planie serialu padł w pałacu Izraela Poznańskiego (od połowy lat siedemdziesiątych XX wieku jest to siedziba Muzeum Historii Miasta Łodzi) przy ulicy Ogrodowej 15. Powstały tam ujęcia do odcinka „Zdrada”: Kloss wchodzi do centrali Abwehry i zmierza w asyście kolejnych żołnierzy do admirała Canarisa. Na filmowy plener natkniemy się po wejściu do holu budynku. W jego wnętrzach powstało wiele innych filmów, m.in. „Ziemia obiecana” w reżyserii Andrzeja Wajdy.

Na zakłady Fritz Leitz Werke z odcinka „Oblężenie” zaaranżowano wejście i teren Zakładów Mechanicznych im. J. Strzelczyka przy ul. Wólczańskiej. W okresie II wojny światowej funkcjonowała tam fabryka zbrojeniowa pracująca na rzecz III Rzeszy. Dawne zabudowania fabryczne zostały rozebrane kilka lat temu i na ich miejscu powstały biurowce University Business Park. Pozostała jedynie brama z secesyjnymi motywami na elewacji.

Leśniczówka, na teren której przybywa na początku odcinka „Oblężenie” sierżant grany przez Janusza Bukowskiego znajduje się w łódzkich Łagiewnikach. Wjazd na jej teren i budynek nie uległy zmianie od czasu realizacji zdjęć do serialu. Zlikwidowano jedynie studnię. Mieszkańcy budynku nie pamiętają pobytu ekipy Andrzeja Konica w miejscu ich zamieszkania, doskonale jednak znają filmową przeszłość budynku i podwórka.

Joanna Perkowska wraca pociągiem z Białegostoku. Zostaje rozpoznana przez niemieckiego kolejarza i wyprowadzona z pociągu przez żandarmów. To ujęcia z odcinka „Genialny plan pułkownika Krafta”, które powstały na terenie zgierskiego dworca, o czym niezbicie świadczy architektura kolejowego budynku. Tutaj zakończyła się dwudniowa wędrówka szlakiem serialowych plenerów. Jej uczestnicy otrzymali certyfikaty z rąk Macieja Kronenberga, organizatora spotkania klubowego i przewodnika po filmowych zakątkach.

Fotorelacja z klubowych wędrówek po stawkowej Łodzi, Pabianicach i Zgierzu znajduje się tutaj.

© 2024 Shen-Kun - Baca - BoBer. Wszelkie prawa zastrzeżone.

Realizacja strony: www.hyh.pl.